Những điều bạn cần biết về hệ truyền động xích trên xe mô tô

So với xe hơi, mô tô có nhiều chi tiết lộ thiên quan trọng hơn, đòi hỏi người sử dụng phải bảo dưỡng và chăm sóc chúng thường xuyên. Một trong số đó là hệ truyền động gồm nhông trước, xích tải (sên) và nhông sau (đĩa tải) - thường được người chơi xe gọi tắt là nhông sên đĩa (NSD). 

   Trước khi tìm hiểu về NSD, chúng ta hãy cùng tìm hiểu một chút về lịch sử hệ truyền động của xe 2 bánh. Những chiếc xe thời kì đầu sử dụng đai truyền động.Vào khoảng một kỷ trước, những đai truyền động được làm bằng da. Mặc dù động cơ mô tô ở thời kỳ sơ khai có công suất lớn nhưng vật liệu da sở hữu nhiều nhược điểm: tuổi thọ cùng độ chịu mài mòn thấp và độ co giãn cao. Chính vì vậy chúng đã nhanh chóng được các nhà sản xuất chuyển sang sử dụng hệ dẫn động bằng xích như xe đạp.     Hiện nay có 3 hệ truyền động chính trên mô tô động cơ đốt trong: Xích, dây curoa & trục các đăng. Xích là hệ thống truyền chuyển động phổ biến nhất trên một chiếc xe 2 bánh - kể cả trong quá khứ và cho đến ngày nay. Sự phổ biến của chúng có được là nhờ vào 2 ưu điểm chính: giá thành rẻ và độ linh hoạt cao.

Xích được sử dụng để dẫn động đủ thứ khác nhau ngoài các bánh xe - từ cửa cuốn cho tới đồng hồ. Xích cũng có lịch sử lâu đời - ngay cả một số phát minh của Leonardo DaVinci cũng đã sử dụng chúng. Không chỉ rẻ và dễ sản xuất, hệ truyền động bằng xích còn có cấu tạo đơn giản tới nỗi kể cả những người không biết về cơ khí cũng có thể hiểu nguyên lý hoạt động của chúng.

   Hệ truyền động xích cũng tương đối nhẹ, vì vậy chúng gần như truyền tải được toàn bộ sức mạnh từ động cơ đến bánh sau. Ngoài đại lượng đo là mã lực (hp), bạn chắc chắn cũng sẽ hay nghe tới “mã lực đo ở bánh” (whp) nếu như quan tâm tìm hiểu về xe.  Đó là vì một phần công suất đã bị mất đi trong việc truyền tải từ động cơ đến bánh sau. Và trong 3 hệ truyền động nêu trên, xích chính là hệ truyền động hiệu quả nhất, ít gây hao hụt công suất nhất khi truyền tới bánh sau.   Về mặt bảo trì, chúng cần được lưu tâm nhất trong các hệ thống truyền chuyển động, Các kiến thức cơ bản (hay ghi chú trong những sách hướng dẫn sử dụng xe) đều khuyên người dùng nên vệ sinh sạch sẽ, bôi trơn và kiểm tra độ trùng của xích sau 800km. Rất nhiều người thắc mắc tuổi thọ của xích kéo dài trong bao lâu, và câu trả lời sẽ là bạn cần thay thế khi thấy chúng bị mòn. Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến độ bền của xích: mưa, bụi, cát, cách người dùng điều khiển và chăm sóc xe…     Làm thế nào để biết được bộ NSD của bạn đã mòn? Đó là khi bạn không thể cân chỉnh chúng một cách chuẩn xác được nữa. Xích rão không đều, chính vì vậy nếu sợi xích của bạn có chỗ căng chỗ trùng, gây ra tiếng động quá lớn, hoặc bạn thấy khoảng hở lớn giữa răng và xích sau khi tăng xích tới giới hạn - đó là những dấu hiệu cho thấy đã đến lúc cần thay thế bộ NSD mới. Nhìn răng của đĩa tải sau cũng là một cách tốt: các răng bị bào mòn về một phía hay gãy 1 hoặc nhiều răng cũng là dấu hiệu đáng báo động.    Khi chọn mua xích bạn sẽ thấy có loại “x-ring” và loại “o-ring”. Hai loại xích này khác nhau ở phốt cao su ở giữa má và con lăn trên mỗi mắt xích, phốt có tiết diện O gọi là O-ring và phốt có tiết diện X gọi là X-ring. Mục đích của những phôt cao su này là để giữ dung dịch bôi trơn giữa trục và con lăn. Đồng thời chúng cũng ngăn bụi nước, hóa chất làm gỉ sét ăn mòn trục mắt xích. Theo D.I.D - một trong những nhà sản xuất xích lớn nhất Thế giới, tuổi thọ của xích với phốt cao su X-Ring bền gấp đôi so với O-Ring. Tuy nhiên cả 2 loại vẫn đòi hỏi người dùng phải thường xuyên vệ sinh NSD.     Nếu xe bạn có công suất nhỏ, bạn có thể sử dụng loại xích có chốt bằng phe cài. Loại xích này dễ thay thế và điều chỉnh kích thước hơn, tuy nhiên phe cài có thể bị bung ra nếu công suất của chiếc xe quá cao. Chính vì vậy với những chiếc xe công suất lớn, an toàn nhất là dùng xích chốt bằng loại tán trục. Đổi lại, bạn chắc chắn sẽ phải tháo bánh sau ra để thay thế và có dụng cụ chuyên dụng mới thay đổi được độ dài như mong muốn.   Chiều dài của xích và kích thước của nhông đĩa sẽ quyết định tốc độ quay của bánh sau. Thay đổi tỷ số truyền, hay còn gọi là sắp nhông sên đĩa có thể làm chiếc xe đề-pa bốc ở tua máy đầu và có nước hậu tốt ở tua máy cuối trên đường cao tốc.Khi bạn thay đổi NSD trên xe, một yếu tố cần lưu ý đó là chiều dài của sợi xích. Đĩa sau tăng số răng lên có thể sẽ buộc bạn phải tăng chiều dài của xích và thay cả nhông.     Về cơ bản nếu giảm số răng ở nhông sau, chiếc xe đạt tốc độ tối đa cao hơn và tăng tốc mượt, êm hơn - đổi lại là gia tốc giảm. Trong khi đó nếu thay đĩa tải sau lớn hơn, chiếc xe sẽ “bốc” hơn ở ga đầu nhưng lại có tốc độ tối đa giảm xuống. Và bạn sẽ chỉ có thể lựa chọn giữa 1 trong 2 điều này, chính vì vậy hãy cân nhắc tới nhu cầu sử dụng xe. Thông thường các dòng xe “cào cào” hoặc người chơi môn stunt sẽ sử dụng đĩa tải cỡ lớn, trong khi nhông sau nhỏ phù hợp nếu đi đường trường.

   Cuối cùng, NSD là một trong những bộ phận bẩn nhất trên chiếc xe. Chúng luôn cần có dung dịch bôi trơn, chính vì vậy sẽ nhanh chóng bám bùn đất, bụi bẩn khi bạn sử dụng xe. Đó là lý do bạn cần phải thường xuyên vệ sinh xích mỗi 500km. Để vệ sinh xích, bạn nên dùng các dung dịch chuyên dụng như WD-40. Trong trường hợp không có các dung tịch chuyên dụng, dầu hoả là chất tẩy rửa tuyệt vời để rửa xích.    Nhiều người cho rằng dầu hoả sẽ gây hại tới các phốt cao su ở xích. Điều này đúng, nhưng chỉ trong trường hợp cao su ngâm trong dầu hoả một thời gian dài - lúc này vật cao su sẽ bị nở ra. Trong khi đó, bạn sẽ chỉ mất khoảng 10 phút sử dụng dầu hoả để đánh bay chất bẩn bám trên NSD. Sau khi vệ sinh xong hãy rửa kỹ NSD, để khô rồi mới bôi trơn xích trở lại.

Nên đeo găng tay khi làm bất kì việc gì với hệ NSD của xe để tránh bẩn tay. Không được tăng chỉnh hay chạm vào xích khi bánh sau đang quay - đã có rất nhiều trường hợp đáng tiếc xảy ra khi ngón tay bị kẹt giữa xích và đĩa.

Theo NgheNhinVietNam

Nguồn: https://nghenhinvietnam.vn/xe-doi-song/nhung-dieu-ban-can-biet-ve-he-truyen-dong-xich-tren-xe-mo-to